FILM Kręgosłup diabła
AUTOR Krzysztof 'Voltaire' Sykta
Labirynt Fauna, od dwóch miesięcy goszczący na ekranach naszych kin, przez jednych traktowany jako arcydzieło, dla innych stanowiący synonim niestrawnego kiczu, dla wielu osób, w tym i dla mnie, stanowił okazję i pretekst do zapoznania się z wcześniejszym dorobkiem del Toro, zarówno z tzw. okresu hiszpańskiego, jak i późniejszych dzieł tworzonych w Ameryce. W zasadzie najważniejszym filmem w dorobku tegoż twórcy, a jednocześnie jednym z ważniejszych dzieł kinematografii światowej, jest Kręgosłup diabła, film, wyprodukowany przez Pedro Almodovara, na tyle niedoceniony, że praktycznie nie obecny w świadomości masowej, w odróżnieniu od pozycji bardziej komercyjnych, takich jak Hellboy czy Blade 2.

Kręgosłup diabła
Kręgosłup diabła

Hiszpania. 1939 rok. Wojska frankistowskie zajmują Katalonię, kierując swe kroki ku stolicy. Republikańscy powstańcy bronią się ostatkiem sił, choć z coraz mniejszą wiarą w sens prowadzonej walki. Dzieci, pozbawione rodziców, mordowanych przez faszystowski reżym, trafiają do specjalnych przytułków, prowadzonych przez ludzi sympatyzującymi z komunistami i republikanami. I taki tez los spotyka dziesięcioletniego Carlosa, który pozostawiony w sierocińcu dla chłopców, prowadzonym przez profesora Casaresa na niemalże kompletnym pustkowiu, rozpoczyna nowe życie, poznaje nowych przyjaciół i jednocześnie spotyka się z całą brutalnością drzemiącą w ludzkich sercach. Dramat wojny odciśnie swe piętno na kryjówce ludzi żyjących w świecie powoli ginących ideałów. Nowa Hiszpania jest katolicka i apostolska.

Kręgosłup diabła
Kręgosłup diabła

Guillermo del Toro rozlicza się z przeszłością swego kraju w podobny sposób, co w późniejszym o sześć lat Labiryncie Fauna. Tworzy fantasmagoryczną opowieść, jednocześnie o wiele bardziej pełniejszą i przekonywującą. Za głównych bohaterów obiera dorastające dzieci, zagubione w świecie, który odkrywa przed nimi swe przerażające oblicze. W El labirynto del fauno historia Ofelii dość często stanowiła jedynie pewien przewodni motyw, rozgrywała się w tle opowiadanych wydarzeń, w "Kręgosłupie diabła" losy dorastających bohaterów - Carlosa, Jaime, Marcosa, tworzą pełnoprawny zrąb opowieści.
Del Toro kreuje opowieść o duchach, przypominającą na pierwszy rzut oka Szósty Zmysł czy nasze rodzime Wakacje z duchami, jednocześnie z o wiele głębszym przesłaniem. Motyw ducha zabitego chłopca wpleciony zostaje w sposób, który nadaje mu wiarygodności. Wątek "fantastyczny" traktujemy jako coś normalnego i możliwego do rozegrania się w rzeczywistości. Jednocześnie sami bohaterowie są świadomi swojej przemijalności, tego, że są jedynie chwilowym cieniem, który zostanie zmieciony przez wiatr historii. Carmen, kobieta współprowadząca sierociniec mówi o sobie "czasami myślę, że jesteśmy duchami"… Sierociniec stanowi w pewnym sensie alegorię upadającej, republikańskiej Hiszpanii. Rozum i racjonalizm, uosabiany przez prof. Casaresa i jego partnerkę, uczącą chłopców historii, odchodzi w niebyt, chowając się w cieniu "Chrystusa na dziecińcu i Jana Chrzciciela na korytarzu". Pewna epoka odchodzi w zapomnienie, a wraz z nią ludzie, którzy ją współtworzyli. Sierociniec zalany zostaje falą przemocy, podobnie jak kraj tonący w wojennej pożodze.

Kręgosłup diabła
Kręgosłup diabła

Film, w typowym dla del Toro stylu, rozpoczyna się motywem podróży i zagubienia głównego bohatera. Carlos początkowo spotyka się z wrogim przyjęciem ze strony starszych chłopców, znajdując przyjaźń jedynie wśród kilku najmłodszych pensjonariuszy. Wystawiany na kolejne próby zdobywa ich akceptację i szacunek. Pierwszą okazją do tego jest początkowa "próba charakteru", kiedy to Carlos z Jacintem muszą zakraść się w środku nocy po wodę ze studni znajdującej się w jednym z budynków. Wtedy też da o sobie znać ten, który oddycha w ciemnościach…

Jednocześnie obok świata dzieci rozgrywa się historia dorosłych - ogarniętego żądzą złota Jacinta, jego wybranki Conchity oraz prowadzących sierociniec Casaresa i Carmen. W pewnym momencie świat wszystkich tych osób, świat nadziei i nostalgii, ulegnie destrukcji, zmuszając ich do walki z własnymi słabościami, a przede wszystkim, do walki o przetrwanie i zachowanie swego człowieczeństwa. Niektórzy tego egzaminu nie zdarzą, inni poświęcą wszystko nie zyskując nic w zamian.

Kręgosłup diabła
Kręgosłup diabła

Kręgosłup diabła jest opowieścią nie tylko o przemijaniu, ale też o przemocy, instynktach drzemiących w ludzkim sercu, prowadzących do śmierci i zniszczenia, a przez to stanowi opowieść ponadczasową, gdzie historia śmierci, zemsty i zadośćuczynienia splata się ze sobą tworząc dzieło ze wszech miar poruszające i wybitne, trzymające w napięciu do ostatnich chwil.
METRYCZKA
GATUNEKdramat / horror
ROK PRODUKCJI2001
DYSTRYBUTORb/d
REŻYSER:Guillermo del Toro
SCENARIUSZ:Guillermo del Toro, Antonio Trashorras
OBSADA:Eduardo Noriega, Marisa Paredes, Federico Luppi, Fernando Tielve, Íñigo Garcés, Irene Visedo
WERDYKT
GRAFIKA-
DŹWIEK-
GRYWALNOŚĆ-
OCENA PLAYBACKU
-